Cách đây 70 năm, cả dân tộc Việt Nam đã làm nên một chiến thắng vĩ đại “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” - Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024). Chiến thắng Điện Biên Phủ mãi mãi là bản anh hùng ca bất diệt, mốc son vàng của cách mạng Việt Nam. Chiến thắng ấy vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức của những cựu chiến binh (CCB) Điện Biên năm xưa.
CCB Ông Phùng Văn Tiêu thường xuyên kể chuyện Điện Biên cho các thế hệ con cháu
Những ngày tháng 5 lịch sử cận kề, chúng tôi vinh dự gặp gỡ và trò chuyện với ngườiCCB, thương binh 2/4 ông Phùng Văn Tiêu, ở thôn Lưỡng Sơn, xã Văn Phú, thành phố Yên Bái, một trong những nhân chứng lịch sử tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa. Mặc dù đã 95 tuổi, tai bị ù, mắt mờ, đi lại khó khăn do bị đạn pháo cắt cụt một bên chân phải, nhưng trí nhớ của ông vẫn còn minh mẫn, đặc biệt kỷ niệm về những ngày tham gia tại Điện Biên Phủ vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức của người thương binh ấy. Trong câu chuyện được biết, ông Phùng Văn Tiêu là người con thứ 5 trong một gia đình có 8 anh em trai, trong đó 6 người đi bộ đội, 1 người là công nhân quân giới trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Người anh cả của ông Tiêu chính là Thượng tướng Phùng Thế Tài - người cận vệ đầu tiên của Bác Hồ từ thời tiền khởi nghĩa. Thân phụ của ông là cụ Phùng Văn Dụ, được vinh danh là một trong 9 gia đình có nhiều con đi bộ đội và đã được Hồ Chủ tịch tặng thưởng Huy chương danh dự nền đỏ sao vàng 6 cánh thêu bằng kim tuyến.
Ngược dòng thời gian, từ ngày đầu toàn quốc kháng chiến, gia đình ông Phùng Văn Tiêu tản cư từ xã Văn Nho, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Sơn Bình lên xã Văn Tiến (nay sáp nhập thành xã Văn Phú, thành phố Yên Bái) khai phá ruộng nương, làm ăn sinh sống. Năm 1947, ông Tiêu xung phong vào đội du kích và tham gia nhiều trận phục kích đánh địch tại khu vực đồn Ca Vịnh, xã Hồng Ca (Trấn Yên), có lần tiểu đội ông đã tiêu diệt được một số tên địch và bắt sống 5 tù binh. Năm 1949, ông được đơn vị cho giải ngũ do bị sốt rét ác tính. Trở về địa phương, ông được giao làm Bí thư Đoàn Thanh niên Cứu quốc của xã. Năm 1952, theo lời kêu gọi thanh niên lên đường đánh đuổi đế quốc, ông Tiêu thấy sức khỏe còn đang sung mãn, tiếp tục xung phong đi bộ đội lần hai. Ban đầu, ông được tham gia phục vụ Chiến dịch Cao - Bắc - Lạng đánh vào tuyến phòng thủ đường 4 và lực lượng chiếm đóng của Pháp ở Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn nhằm tiêu hao sinh lực, triệt đường tiếp tế của thực dân Pháp. Sau đó, ông Tiêu được chuyển sang Đại đội 20, Tiểu đoàn 16, Trung đoàn 141, Sư đoàn 312. Cuối năm 1953, ông Tiêu được đưa lên tham ra Chiến dịch Điện Biên Phủ và trực tiếp tham gia đánh trận mở màn chiến dịch, giải phóng cụm cứ điểm Him Lam đêm ngày 13/3/1954. Tiếp đó, đơn vị ông liên tiếp chiến đấu giải phóng hàng loạt cứ điểm trong hệ thống phòng thủ ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và tiến hành đào hào công sự đánh chiếm sang phía Mường Thanh. Nói về vết thương phải cắt 2/3 đùi bên phải, ôngTiêu kể: Trong những ngày tích cực chuẩn bị cho tổng công kích, chiều 30/4/1954, địch cố sống, cố chết đưa một đại đội Âu - Phi gồm 3 xe tăng và pháo binh yểm trợ phản kích vào Đại đội 20 của ông. Nhưng do có sự chuẩn bị phòng thủ chặt và nắm bắt được các điểm yếu, đơn vị ông đã bẻ gãy mũi phản kích của địch, tiêu diệt 1 xe tăng và hơn 1 trung đội lính Âu - Phi, sau đó địch phải tháo chạy lui về cố thủ, rồi dùng hỏa lực pháo bắn chùm lên đội hình của ta. Lúc đó, anh Trung là b trưởng đang hô hào anh em vào hầm tránh đạn pháo. Lo người chỉ huy của mình gặp hiểm nguy, ông Tiêu đã kéo b trưởng vào hầm trú ẩn của mình để tránh đạn pháo, còn bản thân ông khi chưa tìm được nơi trú ẩn thì một quả đạn cối của địch rơi xuống nổ trong giao thông hào, cách ông khoảng 5m... “Lúc đó, chỉ thấy một bầu trời tối đen và đau nhói buốt ở vùng thái dương và đùi chân bên phải…”. Sau đó, ông Tiêu được quân y đưa về trạm phẫu thuật và phải cắt 2/3 đùi phải. Sau chiến dịch, ông được xếp thương binh hạng II, mất 78% sức khỏe, và sau này ông Tiêu được Nhà nước tặng thưởng Huân chương kháng chiến hang Ba.“Trong cuộc chiến này, nhiều đồng đội của tôi đã vĩnh viễn nằm lại, nhiều người để lại một phần thân thể nơi mảnh đất Điện Biên. Với tôi, vẫn còn đến ngày hôm nay là một sự may mắn, nên dù đã tuổi cao, sức yếu, song tinh thần của “Bộ đội Cụ Hồ”, tinh thần của người Chiến sĩ Điện Biên năm xưa vẫn luôn nhắc nhở tôi phải cố gắng xứng đáng với những người đã khuất, tiếp tục truyền thụ tinh thần Điện Biên cho các thế hệ cháu con…”, ông Tiêu xúc động chia sẻ.
Trở về địa phương, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thương binh tàn nhưng không phế”, ông Tiêu lắp chân giả, chống nạng đi dạy bổ túc văn hóa cho hàng chục cán bộ ở xã, thôn. Sau đó, ông làm kế toán, Chủ nhiệm Quỹ tín dụng, Trưởng Ban Thông tin xã; đến năm 1960 ông đảm nhiệm chức Đội trưởng Đội sản xuất Hợp tác xã. Bất cứ ở lĩnh vực nào, khi được giao nhiệm vụ ông Tiêu đều hoàn thành tốt. Vợ chồng ông Tiêu có 10 người con (5 trai, 5 gái) đều được học hành đầy đủ, có trình độ đại học và có 2 người con tham gia lực lượng vũ trang. 95 tuổi đời, hơn 60 năm tuổi đảng, ở tuổi thượng thượng thọ hàng ngày ông Tiêu vẫn luôn sống vui bên gia đình “Tứ đại đồng đường” và bà con làng xóm.
Vũ Đồng
Cách đây 70 năm, cả dân tộc Việt Nam đã làm nên một chiến thắng vĩ đại “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” - Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024). Chiến thắng Điện Biên Phủ mãi mãi là bản anh hùng ca bất diệt, mốc son vàng của cách mạng Việt Nam. Chiến thắng ấy vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức của những cựu chiến binh (CCB) Điện Biên năm xưa.Những ngày tháng 5 lịch sử cận kề, chúng tôi vinh dự gặp gỡ và trò chuyện với ngườiCCB, thương binh 2/4 ông Phùng Văn Tiêu, ở thôn Lưỡng Sơn, xã Văn Phú, thành phố Yên Bái, một trong những nhân chứng lịch sử tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa. Mặc dù đã 95 tuổi, tai bị ù, mắt mờ, đi lại khó khăn do bị đạn pháo cắt cụt một bên chân phải, nhưng trí nhớ của ông vẫn còn minh mẫn, đặc biệt kỷ niệm về những ngày tham gia tại Điện Biên Phủ vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức của người thương binh ấy. Trong câu chuyện được biết, ông Phùng Văn Tiêu là người con thứ 5 trong một gia đình có 8 anh em trai, trong đó 6 người đi bộ đội, 1 người là công nhân quân giới trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Người anh cả của ông Tiêu chính là Thượng tướng Phùng Thế Tài - người cận vệ đầu tiên của Bác Hồ từ thời tiền khởi nghĩa. Thân phụ của ông là cụ Phùng Văn Dụ, được vinh danh là một trong 9 gia đình có nhiều con đi bộ đội và đã được Hồ Chủ tịch tặng thưởng Huy chương danh dự nền đỏ sao vàng 6 cánh thêu bằng kim tuyến.
Ngược dòng thời gian, từ ngày đầu toàn quốc kháng chiến, gia đình ông Phùng Văn Tiêu tản cư từ xã Văn Nho, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Sơn Bình lên xã Văn Tiến (nay sáp nhập thành xã Văn Phú, thành phố Yên Bái) khai phá ruộng nương, làm ăn sinh sống. Năm 1947, ông Tiêu xung phong vào đội du kích và tham gia nhiều trận phục kích đánh địch tại khu vực đồn Ca Vịnh, xã Hồng Ca (Trấn Yên), có lần tiểu đội ông đã tiêu diệt được một số tên địch và bắt sống 5 tù binh. Năm 1949, ông được đơn vị cho giải ngũ do bị sốt rét ác tính. Trở về địa phương, ông được giao làm Bí thư Đoàn Thanh niên Cứu quốc của xã. Năm 1952, theo lời kêu gọi thanh niên lên đường đánh đuổi đế quốc, ông Tiêu thấy sức khỏe còn đang sung mãn, tiếp tục xung phong đi bộ đội lần hai. Ban đầu, ông được tham gia phục vụ Chiến dịch Cao - Bắc - Lạng đánh vào tuyến phòng thủ đường 4 và lực lượng chiếm đóng của Pháp ở Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn nhằm tiêu hao sinh lực, triệt đường tiếp tế của thực dân Pháp. Sau đó, ông Tiêu được chuyển sang Đại đội 20, Tiểu đoàn 16, Trung đoàn 141, Sư đoàn 312. Cuối năm 1953, ông Tiêu được đưa lên tham ra Chiến dịch Điện Biên Phủ và trực tiếp tham gia đánh trận mở màn chiến dịch, giải phóng cụm cứ điểm Him Lam đêm ngày 13/3/1954. Tiếp đó, đơn vị ông liên tiếp chiến đấu giải phóng hàng loạt cứ điểm trong hệ thống phòng thủ ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ và tiến hành đào hào công sự đánh chiếm sang phía Mường Thanh. Nói về vết thương phải cắt 2/3 đùi bên phải, ôngTiêu kể: Trong những ngày tích cực chuẩn bị cho tổng công kích, chiều 30/4/1954, địch cố sống, cố chết đưa một đại đội Âu - Phi gồm 3 xe tăng và pháo binh yểm trợ phản kích vào Đại đội 20 của ông. Nhưng do có sự chuẩn bị phòng thủ chặt và nắm bắt được các điểm yếu, đơn vị ông đã bẻ gãy mũi phản kích của địch, tiêu diệt 1 xe tăng và hơn 1 trung đội lính Âu - Phi, sau đó địch phải tháo chạy lui về cố thủ, rồi dùng hỏa lực pháo bắn chùm lên đội hình của ta. Lúc đó, anh Trung là b trưởng đang hô hào anh em vào hầm tránh đạn pháo. Lo người chỉ huy của mình gặp hiểm nguy, ông Tiêu đã kéo b trưởng vào hầm trú ẩn của mình để tránh đạn pháo, còn bản thân ông khi chưa tìm được nơi trú ẩn thì một quả đạn cối của địch rơi xuống nổ trong giao thông hào, cách ông khoảng 5m... “Lúc đó, chỉ thấy một bầu trời tối đen và đau nhói buốt ở vùng thái dương và đùi chân bên phải…”. Sau đó, ông Tiêu được quân y đưa về trạm phẫu thuật và phải cắt 2/3 đùi phải. Sau chiến dịch, ông được xếp thương binh hạng II, mất 78% sức khỏe, và sau này ông Tiêu được Nhà nước tặng thưởng Huân chương kháng chiến hang Ba.“Trong cuộc chiến này, nhiều đồng đội của tôi đã vĩnh viễn nằm lại, nhiều người để lại một phần thân thể nơi mảnh đất Điện Biên. Với tôi, vẫn còn đến ngày hôm nay là một sự may mắn, nên dù đã tuổi cao, sức yếu, song tinh thần của “Bộ đội Cụ Hồ”, tinh thần của người Chiến sĩ Điện Biên năm xưa vẫn luôn nhắc nhở tôi phải cố gắng xứng đáng với những người đã khuất, tiếp tục truyền thụ tinh thần Điện Biên cho các thế hệ cháu con…”, ông Tiêu xúc động chia sẻ.
Trở về địa phương, thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Thương binh tàn nhưng không phế”, ông Tiêu lắp chân giả, chống nạng đi dạy bổ túc văn hóa cho hàng chục cán bộ ở xã, thôn. Sau đó, ông làm kế toán, Chủ nhiệm Quỹ tín dụng, Trưởng Ban Thông tin xã; đến năm 1960 ông đảm nhiệm chức Đội trưởng Đội sản xuất Hợp tác xã. Bất cứ ở lĩnh vực nào, khi được giao nhiệm vụ ông Tiêu đều hoàn thành tốt. Vợ chồng ông Tiêu có 10 người con (5 trai, 5 gái) đều được học hành đầy đủ, có trình độ đại học và có 2 người con tham gia lực lượng vũ trang. 95 tuổi đời, hơn 60 năm tuổi đảng, ở tuổi thượng thượng thọ hàng ngày ông Tiêu vẫn luôn sống vui bên gia đình “Tứ đại đồng đường” và bà con làng xóm.
Vũ Đồng